જય જય ગરવી ગુજરાત

 બીલીપત્ર નું ઝાડ /બીલી      બીલીપત્ર ના ઝાડને બીલીનું ઝાડ પણ કહેવાય છે. આ ઝાડ 7-8 મીટરની ઊંચાઈ સુધી વધી શકે છે. ભારતમાં આ ઝાડને પવિત્ર મનાય છે. આ ઝાડને ભગવાન શિવજીનું પ્રિય માનવામાં આવે છે. શિવાલયોમાં આ ઝાડ અવશ્ય જોવા મળે છે. આ ઝાડ પાનખર છે જે પોતાના પાંદડાં ખેરવી નાખે છે. આ ઝાડ પર ક્યારેય ફૂલ આવતાં નથી સીધા ફળ જ બેસે છે. આ ઝાડ ઘણું મોટું થાય છે પરંતુ તેનો વિકાસ ધીમો થાય છે.       આ ઝાડનું વૈજ્ઞાનિક નામ એગલ મામાૅલોસ છે. બીલીને બંગાળમાં બેલા, ગુજરાતીમાં બીલી અથવા બીલીપત્ર, હિન્દીમાં બેલ, કન્નડમાં બેલાપત્ર, મરાઠીમાં બેઈલા, સંસ્કૃતમાં બીલ્વ, તમિલ અને મલયાલમમાં વીલ્વામ અને તેલુગુમાં મોરેડું કહેવાય છે. પરંતુ આ ઝાડનું મૂળ વતન ભારત છે.  જમીન      કોઈપણ પ્રકારની જમીનમાં બીલી સારી રીતે થઈ શકે છે, પરંતુ ભારે કાળી અને પાણી ભરાઈ રહે તેવી જમીન અનુકૂળ નથી. ઢોળાવવાળી અને પથરાળ જમીનમાં પણ બીલી સારી રીતે ઊગે છે.  વાતાવરણ       આ ઝાડને મધ્યમ શિયાળો અને ઉનાળો એટલે કે થોડું સુકું હવામાન વધુ અનુકૂળ આવે છે.  પિયત      બીલીના છોડને શરૂઆતમાં 2 વર્ષ નિયમિત પાણી આપવું જોઇએ જેથી જમીનમાં તેના મૂળ સરખા બેસી જાય.

     જ્યારે ઝાડને જરૂરીયાત મુજબનું પાણી મળતું હોય ત્યારે ફુલ એકદમ ખીલેલાં અને પાંદડા પણ એકદમ તાજા લાગે છે. જ્યારે ઝાડની ડાળી નમવા લાગે, ફુલ કરમાઈ જાય અને પાંદડા નમી જાય તથા પીળાશ પડતા થઈને સુકાવા લાગે ત્યારે સમજી શકાય કે ઝાડને પાણીની જરૂર છે. પાંદડાની કિનારી નજીક બદામી રંગ થતો જોવા મળે તો પણ કહી શકાય કે ઝાડને વધારે પાણીની જરૂર છે. પાણીની અછતના કારણે લીલા પાંદડા, દાંડી, મૂળ અને ફળો સંકોચાઈ શકે છે.       જ્યારે ઝાડને જરૂરીયાત મુજબ કરતા વધુ પાણી આપવામાં આવે ત્યારે પણ ઝાડના પાંદડા પીળા પડીને સુકાય જાય છે, વધાર પડતું પાણી પણ ઝાડ માટે સમસ્યા બની શકે છે. ખાસકરીને જ્યારે છોડ વાવ્યા હોય ત્યારે શરૂઆતના તબક્કામાં વધું ધ્યાન રાખવું જોઈએ. જ્યારે ઝાડ મોટું થઈ જાય ત્યારે રોજ પાણી આપવાની જરૂર પડતી નથી.  ઝાડને પાણી આપવા માટેનો શ્રેષ્ઠ સમય કયો છે?      આમ તો ઝાડને પાણી પિવડાવા માટેનો કોઈ ચોક્કસ સમયગાળો ના કઈ શકાય. પરંતુ સવાર અને સાંજનો સમય ઝાડને પાણી પીવડાવવા માટેનો શ્રેષ્ઠ સમય છે કારણ કે આ સમયગાળા દરમિયાન ઝાડના મૂળને મોટાભાગનું પાણી શોષવાની તક મળે છે. પછી ઝાડના કદ, જમીનની સ્થિતિ અને હવામાનની સ્થિતિ પર

ગૌરી વ્રત      ગૌરી વ્રત બાલિકાઓનું વ્રત છે. અષાઢ સુદ એકાદશીથી ગૌરી વ્રત શરૂ થાય છે અને અષાઢ મહિનાની પૂનમ સુધી ચાલે છે. આ વ્રતમાં માતા પાર્વતીજી અને ભગવાન શંકર તથા જવારાની પૂજા કરવામાં આવે છે. આ વ્રત પાંચ દિવસનું હોય છે, બાલિકાઓને આ વ્રતમાં મીઠા વગરનું મોળું જમવાનું હોય છે. એમાં પણ ધાન્ય એક જ સમયે એક જ જગ્યાએ બેસી એક જ વાર જમી શકે છે. બાકીના સમયમાં ભુખ લાગે તો સુકો મેવો અને ફળ ખાઈને દિવસ પસાર કરે છે. આ વ્રત દરમિયાન બાલિકાઓનું કાળજીપૂર્વક ધ્યાન રાખવામાં આવે છે તેમને જે ખાવું હોય જે લેવું હોય તે લાવી આપવામાં આવે છે જેથી બાલિકા નિરાશ ના થાય. ગૌરી વ્રત દરમિયાન સ્કુલોમાં પણ છોકરીઓને અડધા દિવસની રજા આપી દેવામાં આવે છે. પછી બધી સખીઓ ભેગી થઈ ને ગામના મંદિરે, બાગ-બગીચામાં રમવા માટે જાય છે. કેટલીક જગ્યાએ બાલિકાઓ રસ્તા પર આવતા જતા મુસાફરોને રોકીને "ગોરમાં નો ટકો"  એમ કહે છે, જેથી મુસાફરો બાલિકાઓને રૂપિયો- બે રૂપિયા આપીને ખુશ કરે છે. ગૌરી વ્રત પાચ વર્ષ, સાત વર્ષ એમ એકી સંખ્યામાં દર વર્ષે કરવામાં આવે છે. ગૌરી વ્રતને "ગોરયો" અને "મોળાકત" વ્રત પણ કહેવાય છે.  જવારાનું વાવ

 આંબલીનું ઝાડ      આંબલીનું ઝાડ મોટું અને ફેલાયેલું હોય છે, જેથી તે અદ્દભુત છાંયડો પ્રદાન કરે છે. આંબલીનું ઝાડ 20 મીટરની ઊંચાઈ સુધી વધે છે. આ ઝાડ ધીમી ગતિથી વિકાસ પામે છે. આંબલીનું ઝાડ સુકા પ્રદેશ સિવાયના વિસ્તારમાં બારેમાસ લીલું રહે છે. આંબલીનું ઝાડ ઊંડા રેતાળ લોમવાળી જમીનમાં સારી રીતે ઊગે છે અને મર્યાદિત ખારાશ પણ સહન કરી શકે છે. આંબલીના ઝાડ માટે 70-200 સેમી જેટલો વાર્ષિક વરસાદ આદર્શ ગણાય છે.   આ ઝાડ તંતુમય પલ્પથી ઘેરાયેલા બીજથી ભરેલા બીન જેવી શીંગો ઉત્પન્ન કરે છે. 1) થડ      આંબલીના ઝાડના થડનો રંગ છીંકણી જેવો હોય છે. આંબલીના ઝાડના થડનો વ્યાસ 1.5 - 2 મીટર જેટલો હોય છે. આ ઝાડ પરિપક્વ થતાં શાખાઓ એક જ કેન્દ્રીય ટ્રંકમાથી ઊતરી જાય છે. કેટલીક વાર ઝાડની ઘનતા અને ફળની લણણીમાં સરળતા લાવવા માટે કાપવામાં પણ આવે છે.  2) પાંદડા      આંબલીના ઝાડના પાંદડા લીલા રંગના હોય છે અને આ એક પાંદડું ઘણા બધા નાના પાંદડાના સમૂહથી બને છે. આ એક પાંદડુ 3-6 ઈંચની લાંબાઈ જેટલું હોય છે અને આ પાંદડાની અંદર 10-20 ની જોડીમાં 1/2 - 1 ઈંચ જેટલા નાના પાંદડા હોય છે. આંબલીના પાંદડામાં વિટામિન સી અને ટાર્ટરિક એસિડ હોય છે જેન

 અષાઢી બીજ અષાઢી બીજ અષાઢ મહિનામાં શુક્લ પક્ષ અથવા ચંદ્રના મીણ ચરણના બીજા દિવસે મનાવવામાં આવે છે. અષાઢી બીજ કચ્છી લોકો માટે નવું વર્ષ માનવામાં આવે છે એટલે ગુજરાતના કચ્છ વિસ્તારમાં મનાવવામાં આવે છે. ચોમાસાની શરૂઆત થતાં પહેલા આ દિવસે વરસાદની આગાહી કરવામાં આવે છે કે આગામી ચોમાસામાં કેવો વરસાદ થશે, વરસાદના આધારે ખેડૂતો પાકનું વાવેતર કરે છે. અષાઢી બીજના દિવસે રથયાત્રા નિકળે છે જેમાં અમદાવાદ અને જગન્નાથ પુરીની રથયાત્રા પ્રખ્યાત છે. ઘણી બધી સંખ્યામાં લોકો રથયાત્રામાં જોડાય છે. પુરીમાં આવેલું જગન્નાથ મંદિર ભગવાન જગન્નાથ માટે પ્રખ્યાત છે. ભગવાન જગન્નાથને ભગવાન વિષ્ણુનું સ્વરૂપ માનવામાં આવે છે. ભગવાન જગન્નાથ શાબ્દિક રીતે બ્રહ્માંડના સ્વામી છે. ભગવાન જગન્નાથની પૂજા તેમના ભાઈ બાલભદ્ર અને તેમની બહેન દેવી સુભદ્રા સાથે કરવામાં આવે છે.