આંબળાનું ઝાડ
આંબળાને ભારતીય ગુસબેરી કહેવાય છે. આંબળાનું ઝાડ એક મધ્યમ કદનું પાનખર ઝાડ છે. આંબળાનું ઝાડ કુટિલ ટ્રંક અને ફેલાવા સાથે 8-9 મીટરની ઊંચાઈ સુધી વધે છે. આંબળાના ઝાડ પર રહેલા ફળો હુકસ સાથે જોડાયેલા લાંબા વાંસના થાંભલાનો ઉપયોગ કરીને લેવામાં આવે છે. લગભગ 10 વર્ષનું પરિપક્વ ઝાડ 50-70 કિલો ફળ આપી શકે છે.
જમીન
આંબળાની ખેતી માટે હળવી અને ભારે જમીન શ્રેષ્ઠ છે. આંબળાની ખેતી માટે બને ત્યાં સુધી રેતાળ જમીન ટાળવી જોઈએ. આ ઝાડ સુકા પ્રદેશમાં સારી રીતે અનુકૂળ છે અને મધ્યમ આલ્કલાઈન જમીનમાં પણ ઉગાડવામાં આવે છે.
વાતાવરણ
આંબળાનું ઝાડ એક ઉષ્ણકટિબંધીય છે, જેના વિકાસ માટે 630-800 મીમી જેટલો વાર્ષિક વરસાદ જરૂરી છે. 3 વર્ષ સુધીની ઉંમરના છોડને મેં - જૂન દરમિયાન ગરમ પવનથી અને શિયાળાના મહિનામાં હિમથી સુરક્ષિત રાખવો જોઈએ. પરિપક્વ છોડ ઊંચામાં ઊંચુ 460ં સે. જેટલું તાપમાન સહન કરી શકે છે.
1) થડ
આંબળાના ઝાડનું થડ આછા ભુરા-લીલા રંગનું હોય છે. આ ઝાડની છાલ ટુકડામાં નીકળે છે. આ ઝાડનું થડ બીજા ઝાડના થડ જેટલું જાડું નથી હોતું.
2) પાંદડા
આંબળાના ઝાડના પાંદડા સરળ અને પાતળી શાખાઓ સાથે એકબીજાથી સુયોજીત હોય છે. પાંદડા લીલા રંગના અને કદમાં નાના હોય છે.
3)ફળ
આંબળા આછા લીલા-પીળા રંગના ગોળાકાર હોય છે. આંબળા સ્વાદમાં ખાટા, તુરા અને કડવા જેવા હોય છે. આંબળાની ઉપરની છાલ પાતળી હોય છે અને વચ્ચે ગરબ હોય છે અને આ ગરબની અંદર ઠળિયો નિકળે છે, આ ઠળિયાની અંદર પણ નાના નાના બિજ હોય છે જે સ્વાદમાં થોડા ખાટા લાગે છે. આંબળાની ઉપરના ભાગે આછા સફેદ લીટા હોય છે, જ્યાંથી ફળના અલગ અલગ ભાગ કરી શકાય છે. આંબળામાં વિટામિન સી ભરપુર માત્રામાં હોય છે. આંબળા ઔષધિય મૂલ્ય ધરાવે છે. આંબળાને હળદર અને મીઠાવાળા પાણીમાં રાખીને ખાવાથી સ્વાદિષ્ટ લાગે છે. આંબળાના ફાયદા અને ઔષધિય ઉપયોગને લીધે આયુર્વેદમાં અગ્રણી સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે. આંબળાનામાં કેલ્શિયમ શોષી લેવું શામેલ છે જે દાંત, હાડકાં અને વાળ માટે આવશ્યક તત્વ છે.
4) ફૂલ
આંબળાના ઝાડના ફુલો લીલોતરી સફેદ-પીળા રંગના હોય છે. આ ફુલો કદમાં નાના અને 4-5 પાંખડીઓ ધરાવતા હોય છે.
ઉપયોગ
- આંબળામાં એન્ટિબેકટેરિયલ અને એસ્ટ્રિંજન્ટ ગુણધર્મો શામેલ હોય છે, જે શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ સુધારવામાં મદદ કરે છે. આંબળા શ્વેતકણ અને રક્તકણ વધારે છે જે શરીરમાંથી ઝેર બહાર કાઢવામાં મદદ કરે છે.
- આંબળા તેના ભરપૂર એન્ટીઓકસિડેન્ટ અને આયર્ન સામગ્રીને કારણે ઘણા શેમ્પૂ તથા કન્ડિશનરમાં વપરાય છે. આંબળામાં વિટામિન સી નું પ્રમાણ વધુ માત્રામાં હોય છે જે વાળને ખરતા અટકાવે છે, મૂળને મજબુત બનાવે છે તથા વાળનો રંગ જાળવી રાખવામાં મદદ કરે છે. આંબળાના એન્ટિબેકટેરિયલ ગુણધર્મો ડેંડરફ સામે લડવામાં મદદ કરે છે.
- આંબળા એક મહાનતાણ નિવારણ છે જે નિંદ્રાને પ્રેરિત કરે છે અને માથાનો દુખાવો દૂર કરે છે.
- આંબળા કેરોટીન સામગ્રીથી ભરપૂર છે જે દ્રષ્ટિ સંબંધિત પરિસ્થિતિઓમાં તેના પ્રભાવશાળી પ્રભાવ માટે જાણીતું છે. આંબળા અને મધથી બનેલું ફોર્મ્યુલેશન આંખોની રોશની, નજીકનું દ્રષ્ટિ અને મોતિયાને સુધારવામાં મદદ કરે છે.
- આંબળા શ્વસન સંબંધી વિકારો સામે ફાયદાકારક સાબિત થાય છે. તે કફ, ક્ષય રોગ, ગળાના ચેપ અને ફ્લૂને ઘટિડવામાં મદદ કરે છે.
- આંબળા આયર્નનો સમૃદ્ધ સ્રોત છે, જેની ઉણપ એનિમિયાનું કારણ બને છે.
- જ્યારે મધનું સેવન કરવામાં આવે છે ત્યારે આંબળા સક્રિય રક્ત શુદ્ધિકરણ તરીકે કામ કરે છે.
- આંબળા આહાર ફાઇબરથી સમૃદ્ધ છે જે પાચનની એકંદર પ્રક્રિયામાં સુધારવામાં મદદ કરે છે.
- આંબળા પ્રકૃતિમાં પણ મૂત્રવર્ધક પદાર્થ છે. તેનો અર્થ એ કે ભારતીય ગૂસબેરી પેશાબની માત્રા અને આવર્તન વધારવામાં મદદ કરે છે જે શરીરમાંથી ઝેર દૂર કરવા સુધારે છે.
- એન્ટીઓકસિડેન્ટ ગુણધર્મો દ્વારા શરીરમાં મુક્ત રીડિકલ્સની સંખ્યા ઘટાડે છે. તે કરચલીઓ, શ્યામ વર્તુળો અને વૃદ્ધત્વના અન્ય સંકેતોને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે. તે શરીરને રેડિયેશનથી પણ સુરક્ષિત રાખે છે.
- આંબળા ચયાપચયને વેગ આપવા માટે જાણીતા છે જે શરીરની ચરબી ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
- આંબળાનો ઉપયોગ મુરબ્બો બનાવવા અને મુકવાસ બનાવવા માટે થાય છે.
ટિપ્પણીઓ
ટિપ્પણી પોસ્ટ કરો
If you have any query and suggetion, fill free to write in comment section below