આંબો
આંબો ઐતિહાસિક વૃક્ષ છે. જેનુ ઉત્પાદન આપણા દેશમાં અંદાજે 3000 થી 6000 વષૅ પૂર્વ થી થાય છે. આંબા નો ઉલ્લેખ રામાયણ અને મહાભારત જેવા ગ્રંથોમાં પણ થયેલો છે. જૈન ધર્મના દેવી અંબિકા આંબાના વૃક્ષ નીચે બીરાજમાન હોય એવા ચિત્રો આપણને અનેક સાહિત્યમાં જોવામાં આવ્યાં હશે.આંબાના વૃક્ષ પર ફળ ઉનાળામાં આવે છે.
હવે આપણે આંબાના ભાગો વિશેની માહિતી જોઈશુ
1)થડ
2) પાંદડાં
આંબાના પાંદડાં લીલા કલરના હોય છે અને તે આકારમાં થોડા લાંબા હોય છે. આંબાના પાંદડાં માં ફ્લેવેનોઈડ અને ફિનોઈલ્સ ના ગુણ જોવા મળે છે તેથી તે એન્ટી આૅકિસડન્ટ હોય છે. આ પાંદડાં માં વિટામિન એ, વિટામિન બી અને વિટામિન સી ભરપૂર માત્રામાં હોય છે.
3) ફળ
આંબાના ફળને કેરી કહેવાય છે. કેરી એ આપણું રાષ્ટ્રીય ફળ કહેવાય છે. કેરી ને ફળોનો રાજા પણ કહેવામાં આવે છે. કાચી કેરી સ્વાદમાં ખાટી અને પાકી જાય પછી મીઠી લાગે છે. કેરીમાંથી વિટામિન એ અને વિટામિન સી ભરપૂર માત્રામાં મળે છે.કેરીની અંદર થી બિજ નિકળે છે જેને ગોટલી કહેવાય છે. કેરીના વિવિધ પ્રકાર જોવા મળે છે. જે નીચે મુજબ છે.
1) બાદામ કેરી
બાદામ કેરીને રત્નાગિરી પણ કહેવામાં આવે છે. બાદામ કેરીને બધી કેરીનો રાજા કહેવામાં આવે છે. આ કેરીનો નિકાસ બીજા દેશોમાં સૌથી વધુ કરવામાં આવે છે. પશ્ચિમના દેશોમાં આ કેરીને હાફૂસ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ કેરી ખાવામાં ખૂબ જ સ્વાદિષ્ટ હોય છે.
2)કેસર કેરી
કેસર કેરી ગુજરાતમાં સોથી પ્રખ્યાત કેરી છે. તે ખાવામાં પણ એકદમ સ્વાદિષ્ટ લાગે છે પણ બીજા રાજ્યો કે દેશમાં ગુજરાત જેટલી પ્રખ્યાત નથી. આ કેરી 1931 માં ઉગાડવામાં આવી હતી અને 1934 થી તેને કેસર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ કેરીનું નામ જૂનાગઢ ના નવાબ મુહમ્મદ મહાબતખાન ત્રીજા એ ફાડેલું છે. (આ રેફરન્સ વિકિપિડિયા માંથી લીધેલ છે). ગુજરાતમાં સૌરાષ્ટ્રના વિસ્તાર જુનાગઢ અને અમરેલી માં સૌથી વધુ ઉત્પાદન થાય છે. જેમાં તાલાલા ગીરની કેસર કેરી સૌથી વધુ પ્રખ્યાત છે.
3) રાજાપુરી
રાજાપૂરી કદમાં મોટી હોય છે અને ગોટલી કદમાં નાની નીકળે છે. આ કેરી મોટાભાગે અથાણા બનાવવામાં વધુ ઉપયોગ માં લેવામાં આવે છે.
4)તોતાપુરી કેરી
આ કેરીને આગળ પોપટ ની ચાંચ જેમ ચાંચ હોય છે તેથી આ કેરીને તોતાપુરી કહેવાય છે. આ કેરીમાંથી રસ કાઢવામાં નથી આવતો પણ કાપીને ખાવામાં આવે છે. આ કેરી કાચી હોય ત્યારે પણ બીજી કેરી જેટલી ખાટી નથી લાગતી.
4) ફૂલ
આ ફૂલ 4 થી 16 ઇંચ જેટલુ હોય છે. આ ફુલની પાંદડીઓ સફેદ કલરની અને મીઠી સુગંધ ધરાવે છે. આ ફૂલ કદમાં નાનું હોય છે. ફૂલોમાં જંતુઓથી પરાગ રજાય છે અને 1 ટકાકરતાા ઓછા ફૂલો ફળ બનાવવા માટે પુખ્ત થાય છે. જ્યારે આંબા પર બધી જગ્યાએ ફૂલો હોય છે ત્યારે આ ઝાડ ખરેખર સુુંદર લાગે છેે.
ઉપયોગ
- કેરીમાંથી રસ કાઢવામાં આવે છે જે બાળકો થી લઈને મોટા લોકો પણ આસાનીથી ખાઈ શકે છે.
- કાચી કેરીમાંથી વિવિધ પ્રકારના અથાણા બનાવવા માં આવે છે જેમ કે ગોળ કેરી, મુરબ્બો, ખાટું અથાણું.
- કેરીમાંથી નીકળતા બીજ(ગોટલી) માંથી મુખવાસ બનાવવામાં આવે છે.
- આંબાના પાંદડાંના પાંદડાં માં એન્થોકાઈનાયડીસ હોય છે જે સુગર(ડાયાબીટીસ) અને કબજિયાત જેવા રોગો ને મટાડવા માટે ઉપયોગી છે.
- તહેવાર અને વિધીમાં આંબાના પાંદડાં ના તોરણ બાંધવામાં આવે છે.
- આંબાના 3-4 પાંદડા પાણીમાં નાખી ગરમ કરવુ અને અને આ પાણીથી નહાવાથી શરીરમાં સ્ફૂર્તિ રહે છે.
- આંબાના પાંદડાંમાં હાઈબ્લડપ્રેશર ને ઘટાડવાના ગુણો રહેલા છે. તે રક્તવાહિકાઓને મજબુત કરવામાં અને નશોની સમસ્યાઓ મટાડવામાંં મદદ કરે છે.
- આ પાંદડાં માનસિક તણાવ દૂર કરવા માટે પણ ઉપયોગી છે.
- આંબાના પાંદડાં અને મધ પાણી ઉકાળી એ ઉકાળો પીવાથી શરદી, ઉધરસ અને શ્વાસની તકલીફમાં રાહત મળે છે.
- આ પાંદડાંનો રસ કાઢી તેને નવસેકું ગરમ કરી કાનમાં નાખવાથી કાન ના દુખાવા માં રાહત મળે છે.
- આંબાના પાંદડાં ને છાંયડામાં સુકવી તેનો પાવડર બનાવી એક ચમચી પાવડર ને એક ગ્લાસ પાણીમાં નાખી આખી રાત મૂકી રાખવું અને રોજ સવારે પીવાથી કીડનીમાં રહેલી પથરી ને નીકાડે છે.
- આંબાના પાંદડાંને સળગાવી તેનો ધુમાડો લેવાથી હેડકી નઈ સમસ્યા હોય તો દૂર થાય છે.
ટિપ્પણીઓ
ટિપ્પણી પોસ્ટ કરો
If you have any query and suggetion, fill free to write in comment section below